via Drzewo na trudny czas albo 4. Etnobotaniczna Wyprawa Biotopu Lechnica
Author: abiesalba
Trúbiaci kameň – sygnałowa skała ze Słowacji
Trąbiący kamień (Trúbiaci kameň, opisywany także jako: hlásna skala, trúbiaca skala, zvonovec alebo Tatárska píšťala) to bardzo interesujący przykład sygnałowego systemu, który prawdopodobnie zbudowali Turcy na terenie dzisiejszej Słowacji. Mimo setek lat istnienia i sporego zainteresowania, sygnałowa skała ze środkowej Słowacji skrywa swoją budowę i wiadomo tylko, że to andezytowy blok skalnym o wymiarach orientacyjnych 3 x 2 x 1 m, usytuowana na stromym zboczu w okolicach wsi Suchań. W skale znajdują się dwa niewielkie otwory o różnej średnicy. Kiedy umiejętnie i z pewną siłą zadmiemy w górny otwór, pojawia się chrapliwy dźwięk, który udaje się modulować do rodzaju, jaki osiąga się na trąbach sygnałowych. Wykorzystanie techniki oddechu kołowego jest utrudnione przez to, że układ otworu powoduje utrudnienia w czerpaniu powietrza nosem. Dźwięk jest donośny i słyszalny na kilka kilometrów (przy ciszy i bez wiatru) dzięki układowi stoku, dolin, które spotykają się około 200 m poniżej kamienia. Stok, na którym znajduje się kamień był prawdopodobnie w czasach jego budowy bezleśnym, andezytowym gołoborzem.
Od jakiegoś czasu planowaliśmy wypad do Sygnałowej Skały, ale kiedy już w 2018 roku dotarliśmy w okolice, to trafienie do Skały okazało się trudne bez bliższych danych. Szlak z Suchania wprawdzie istnieje, ale droga zajmuje około 2 godzin w jedną stronę i nie mogliśmy poświęcić w podróży dodatkowych kilku godzin na dojście, próby ożywienia Skały i powrót. Tym bardziej cieszyłem się kiedy w ramach 3. Etnobotanicznej Ekspedycji Biotopu Lechnica, udało się dotrzeć do Skały.
Rekonesans wypadł bardzo obiecująco, mimo, że dolny otwór wypełniony był wodą deszczową z ulewy, jaka przeszła nocą. Po osuszeniu otworu (prawdopodobnie zostało nieco wody w głębszej części otworu) udało się po kilku próbach uzyskać donośny dźwięk, a echo jakie rozchodziło się po dolinach było zaskakująco mocne. Trudno uwierzyć, że Skała to jedynie blok andezytu z dwoma małymi otworami, które produkują przy umiejętnym zadęciu tak niezwykle donośne dźwięki. Dyskutowaliśmy o rozmaitych możliwościach wzmocnienia dźwięku, w tym o hipotezie małej jaskini pod blokiem skalnym, a może i kanału, którym dźwięk wydobywał by się w innym miejscu stoku? AN zarejestrowała kilka próbek dźwięku w rozmaitych położeniach – przy samej Skale, za grzbietem w rejonie Skały oraz ok. 200 m poniżej Trąbiącej Skały, w dolinie i skrzyżowaniu górskich dolin. Prawdopodobnie dźwięki wydobywane ze Skały mają rozmaity charakter podczas różnych pór roku. Dawne gołoborze porośnięte jest w pobliżu Skały dębami burgundzkimi (Quercus cerris), a niżej – bukami. Do Skały prowadzą różne drogi, a niektóre ich odcinki mają niezwykłą historię i owiane są legendami. Planujemy popracować jeszcze z Trąbiącą Skałą, bo jest to bardzo interesujący i intrygujący, niepowtarzalny, półnaturalny instrument sygnałowy, którego oryginalność wykracza poza Słowację. Doświadczenie z budzeniem Skały, w którym uczestniczyło (poza AN i MS) także sześcioro naszych przyjaciół okazało się dużo poważniejsze, niż to się zdawało podczas planowania tej podróży. Może był to efekt tego, że wracaliśmy z regionu, gdzie garnizony tureckie stacjonowały przez ponad 100 lat w granicach dzisiejszej Słowacji, a trudna historia z tamtych czasów okazała się nie tak bardzo mityczna.
2014 – podsumowanie
To był bardzo intensywny i trudny rok. W lutym zmarł mój ojciec (MS) i mimo wielu wspaniałych i pomyślnych chwil, jakie się pojawiały nieomal każdego miesiąca, to wydarzenie to przesądziło o smutnej i gorzkiej nucie dominującej nad resztą roku. Mimo to, pracowaliśmy jeszcze więcej i jeszcze intensywniej.
Od stycznia rozpoczęliśmy sesję nagraniową na nową płytę studyjną o roboczym tytule: symbiotic. Zaprosiliśmy kilku naszych przyjaciół do udziału w tym przedsięwzięciu i jak dotąd powstały robocze wersje utworów z udziałem Dawida Adrjanczyka, Michała Litwińca, Job Karmy, Jana Kubka… Sesję przerwaliśmy w czerwcu i zamierzamy zakończyć ją wiosną 2015 roku.
Oczywiście w 2014 roku zagraliśmy kilka koncertów.
W marcu odbył się akustyczny koncert i rejestracja tradycyjnych technik wokalnych (AN) na Uniwersytecie w Preszowie SK (marzec) we współpracy z Michałem Smetanką.
Interesujący był wakacyjny zestaw koncertów w lipcu i sierpniu, który rozpoczęliśmy bardzo przyjemnym graniem i pobytem w Liverpoolu, UK, później była robocza, otwarta próba w Kawiarni Naukowej, Kraków, a po niej koncert na Off Festiwal, Katowice i wyjazd na interesujący i unikalny Shakuhachi Fest. w Pradze, Cz. W Liverpoolu, Krakowie i Katowicach zagraliśmy w znakomitym towarzystwie naszych stałych współpracowników i przyjaciół – Małgosi Tekli Tekiel (git. basowa) i Janka Kubka (tabla, isntr. perkusyjne). Granie w tym składzie jest zawsze wielką przyjemnością!
Do wartych odnotowania należały także dwa koncerty Biotop Lechnica Tour (we Wrocławiu i Krakowie) z kobiecym duetem z USA: Spires That In The Sunset Rise i Michałem Litwińcem. W październiku zagraliśmy koncert (plus mała prezentacja instrumentów tradycyjnych i nowych) w ramach Kalisz Ambient Fest., a w listopadzie AN wystąpiła wraz z Job Karmą na Wroclaw Industrial Fest.
Odnotować warto także specjalny, listopadowy krakowski event z poezją Zenona Fajfera w ramach Ha!art Fest. podczas którego po raz pierwszy podstawowym instrumentem obok głosu AN był nowy nasz nabytek – syntezator Moog.
Koncertowy rok zakończyliśmy interesującym graniem muzyki do filmu z 1924 roku o pierwszej ekspedycji na Mt. Everest (The Epic of Everest) podczas grudniowego Festiwalu Filmu Niemego w Krakowie (Kino Pod Baranami). Także podczas tego koncertu wsparli nas doskonali muzycy i przyjaciele: Michal Smetanka i Janek Kubek.
Nasza autorska seria dokumentacyjna World Flag Records w 2014 roku wzbogaciła się o trzy płyty z serii Sound Walks: Venezia summer soundwalk (WFR044/2014), Triest summer soundwalk (WFR045/2014), Ljubljana-Estergom soundwalk (WFR046/2014). Nagrania pochodzą z naszych własnych rejestracji dokonanych w 2013 roku. Na początku 2014 roku zaczął się rozchodzić (opublikowany formalnie pod koniec 2013 r.) specjalny nakład płyty pt. 3 x symbiotic music Larva 01 (do dostania jedynie bezpośrednio od nas) zapisu koncertu jaki zagraliśmy z Tundrą (Dawid Adrjanczyk, Krzysztof Joczyn) w Klubie Stacja Orunia w Gdańsku w październiku 2013 roku.
Ważnym elementem naszej pracy (często trudno ustalić granicę pomiędzy muzyką a innymi dziedzinami jakimi się stale zajmujemy) były warsztaty, pokazy, spotkania autorskie i pośród nich koniecznie należy wspomnieć o Bio::Flow – autorskim cyklu wykładów, pokazów i warsztatów etnobotanicznych w Galerii sztuki współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie (spotkania odbywały się od stycznia do maja i końcowe jesienią plus opracowanie internetowej wersji publikacji Bio::Flow! Poradnik miejskiego ogrodnictwa). Także dwa duże warsztaty:
wiosenny warsztat etnobotaniczny w Czerwonym Klasztorze SK (koniec kwietnia i początek maja) oraz warsztat letniego przesilenia, Brutowce SK (czerwiec) były ważnymi elementami naszej rocznej pracy. Poza wymienionymi warsztatami terenowymi o specjalnym charakterze, wspomnieć musimy warsztaty (maj) budowania instrumentów Sztuka współczesna – wejście przez las, Sokół, Nowy Sącz oraz akcję z cyklu photodrone (z Bogdanem Kiwakiem) w herbaciarni Czajownia w Krakowie (m. innymi instalacja lira rowewrowa) i autorską wystawę fotogramów etnobotanicznych z małą prezentacją muzyczną w Spichlerzu Sztuki w Kołbaczu k/Szczecina.
Trudno nam oddzielić od szeroko pojmowanej działalności muzycznej trekking w tundrze, jaki już kolejny raz odbyliśmy w Sapmi (Sapmi/Szwecja) w sierpniu oraz inspirujące wyjazdy do Berlina, Londynu, Bergen, Sztokholmu, Paryża, Linzu.
Od lipca staliśmy się właścicielami małego ogrodu i kilku budynków we wsi Lechnica na Słowacji, nazwaliśmy to miejsce Biotopem Lechnica.
Jesienne aktywności: październik
Na październik zapowiada się sporo interesujących ruchów. Po pierwsze; planujemy wydać płytę T.A.M. nagraną z Tomkiem Hołujem w sierpniu tego roku. Czysta muzyka intuicyjna i dobre energetycznie spotkanie zaowocowało materiałem dźwiękowym, który jest już od kilku tygodni w studiu i nabiera charakteru blisko godzinnego wydawnictwa składającego się z siedmiu części. Tomek zakończył ambitny proces malowania 100 niewielkich grafik do pierwszej serii płyt i za tydzień odbieram je z lotniska. Jedynym, poza domowym World Flag Records, miejscem gdzie będzie można płyty kupić jest portal karpaty.serpent.pl Fotografie i ilustracje na okładkę już są prawie gotowe, a muzykę odbiorę ze studia za kilka dni.
Wrześniowy terenowy warsztat etnobotaniczny zaowocował świetną sesją fotograficzną Ewy Grzeszczuk i polecamy te fotografie i opis warsztatu na www.etnobotanicznie.pl
12.10.2013 r. w Stacji Orunia od godz. 18.00 zaczynamy wieczór z książką, fotografiami z tundry i muzyką. Będzie o Vaggi Varri. W tundrze Samów, a potem koncert The Magic Carpathians :: Noise to Silence plus set z trójmiejską Tundrą! Nasze krakowskie, wiosenne spotkanie z Tundrą jest ciągle dostępne na płycie Reindeer Luck (WFR042/2013 dystrybucja wysyłkowa karpaty.serpent.pl ) Zapowiada się miło i cieszymy się bardzo z wyjazdu nad Bałtyk, bo dawno nie byliśmy nad tym bliskim nam morzem. Organizacją zajmuje się Stacja Orunia i informacje znajdziecie na www.gak.gda.pl
19.10.2013 r. w Auditorium Maximum (UJ) w Krakowie w ramach Travenalia Fest. www.travenalia.pl ok. godz. 19.00 zaczynamy prezentację naszych tundrowych fascynacji, z naciskiem na sakralne znaczenie krajobrazu tundry, muzykę Samów i soundwalki za kręgiem polarnym. Będzie można kupić naszą książkę Vaggi Varri… z załączoną do niej płytą CD oraz trzy inne płyty z nagraniami terenowymi i soundwalkami z tundry (opisy tych płyt znajdziecie na http://worldflagrecords.blogspot.com )
Krakowskie Targi Książki 26-27.10.2013 będziemy podpisywali książkę Vaggi Varri… na stoisku Wydawnictwa Alter www.wydawnictwoalter.pl
T.A.M., lira rowerowa, Góry Lewockie… czyli wrzesień
2.08.2013 r. zarejestrowaliśmy blisko trzy godziny improwizowanej sesji z Tomkiem Hołujem (ex Ossian), o której więcej znajdziecie na http://plasnieciewbudyn.blogspot.com , z której wybraliśmy kilka fragmentów do opublikowania w formie płyty w serii WFR. Sesję nazwaliśmy roboczo T.A.M. i postaramy się aby nowe wydawnictwo udostępnić na początku października tego roku.
Opublikowaliśmy trzy reedycje (opisy na: http://worldflagrecords.blogspot.com ) starszych tytułów płytowych: Yaks Ear (Ucho Jaka, soundwalki AN&MS z Nepalu i Indii), dwie płyty z rejestracją koncertów w Muzeum Mangga: Vlastislav Matousek&The Magic Carpathians – Sharing Meditation Space (18.03.2005) oraz Vlastislav Matousek&The Magic Carpathians – Wabi, Sabi, Shibumi (19.01.2007). Ten drugi materiał został opublikowany pierwotnie w limitowanym nakładzie Reverb Worship (RW037,UK) jako Sambucus&Ginko, a teraz obydwie płyty (także Yaks Ear…) z wkładkami opisowymi w dystrybucji: www.karpaty.serpent.pl
2-3-4.09.2013r. w Małopolskim Ogrodzie Sztuki w Krakowie przeprowadzimy event – fotografia organiczna (Kiwak / Nacher / Styczyński, 2 wieczorem i 3 wieczorem, 4-go roboczy pokaz fotogramów wynikowych), która zostanie wzbogacona o całodzienną akcję Foto-Lodówka (to camera obscura wykonana z lodówki w ramach recyclingu artystycznego 🙂 ) i instalację dźwiękową: lira rowerowa zainspirowaną szkicami Antonisza i cyfrowymi przetworzeniami dźwięku (Marek Styczyński / Anna Nacher).
Uwaga z 27.08.2013 r.: byłem zmuszony odwołać instalację dźwiękową i mam nadzieję, że uda się ją zrealizować w najbliższej przyszłości!
07.09.2013 – od 10.00 do 15.00 w ramach imprez towarzyszących Festiwalowi Pannonica koło Starego Sącza – Marek Styczyński poprowadzi pokaz i elementy warsztatu dotyczące etnobotanicznych aspektów muzyki tradycyjnej: będzie instrumentarium pasterskie z Karpat i Bałkanów, didjeridu itd. itd. 🙂
13-14-15.09.2013 – w Brutovcach (Góry Lewockie, Słowacja) Marek Styczyński i Michal Smetanka poprowadzą warsztat: etnobotaniczne aspekty muzyki pasterskiej w Karpatach. Program i idea warsztatu na www.etnobotanicznie.pl
Muzyka na żywo do filmu Fritza Langa
15.07.2013 r. w Krakowie zagramy do niemego filmu Fritza Langa z 1921 roku, Zmęczona śmierć (Der müde Tod), na zaproszenie Teatru Słowackiego. Prezentacja filmu i muzyki rozpocznie się o 21.00 w ramach cyklu “Lato z taperem – mistrzowie ciszy”, a wstęp jest bezpłatny. Więcej o filmie z informacji prasowej przygotowanej przez organizatorów:
“Pierwsze dzieło Fritza Langa, które przyniosło mu międzynarodową sławę. To monumentalna, nacechowana metafizycznością opowieści o ludzkim losie i nieuchronności przeznaczeń ukazana poprzez cztery opowieści o miłości i przeznaczeniu w realiach scenerii niemieckiej, orientalnej, weneckiej i chińskiej.
Ukazuje walkę młodej dziewczyny z upostaciowaną śmiercią (niezwykła kreacja Bernharda Goetzke w przesyconej bólem i tragizmem tytułowej roli) o życie ukochanego.
Film odznacza się harmonią środków artystycznego wyrazu. Zwłaszcza znakomicie łączy rozbudowaną w atelier scenografię z modelującym przestrzeń i kontury światłem. To zasługa architektonicznej wyobraźni Langa.W konsekwencji reżyser wypełnia film poetycką atmosferą i zarazem buduje widowisko pełne inscenizacyjnego rozmachu. Przedmiotem artystycznych inspiracji w wielu późniejszych filmach były takie obrazy dzieła, jak kolosalna ściana losu, las płonących świec życia, stylowa renesansowa Wenecja, czy fantastyczne, pełne trikowych rozwiązań Chiny.”
wykonawcy: Lil Dagover, Bernhard Goetzke, Walter Janssen
czas projekcji: 84 min.
Póki co, w klimat muzyczny wprowadzą krótkie fragmenty naszego grania w ramach Nocy Muzeów w Planetarium i Galerii BWA w Olsztynie, zarejestrowane przez Aleksandra Trabę (dziękujemy!)
Majowy Drum Time
W maju czeka nas akcja w ramach Tymczasowej Strefy Przetrwania – Inne Swiaty inicjowanej przez Teatr Łaźnia Nowa w Nowej Hucie. 10 maja MS poprowadzi warsztat etnobotaniczno-ogrodniczo-partyzancki, a 12 maja (niedziela) zagramy w klubie Teatru koncert wizualnie wspierany przez WOBIXA.
18 maja mamy zaplanowany koncert ze specjalną wizualną oprawą organizowany przez BWA i Planetarium w Olsztynie. Na tle (i pośród) gwiazd na kopule Planetarium 
mamy zamiar pokazywać rysunki z membran bębnów samskich – goabdes. Nazwałem ten event w Olsztynie: Drum Time, aby wskazać na źródło inspiracji jakim jest tradycja Samów.
Pod koniec kwietnia wydaliśmy w serii World Flag Records nową (WFR042!) płytę, która zawiera fragmenty krakowskiego koncertu The Magic Carpathians::Noise to Silence z Tundrą. Dobór utworów (płyta zawiera 4 utwory) i edycja jest dziełem Tundry (Dawid Adrjanczyk i Krzysiek Joczyn), a mastering wykonał Cezary Joczyn w Gdańsku. Na okładce płyty zatytułowanej Reindeer Luck wykorzystaliśmy fotografię z brzegów jeziora Sitas w Sapmi za kręgiem polarnym oraz doskonałą grafikę jaką wykonał dla nas Paweł Graja (Reindeer Luck Tour).
Radiobotanika – podcast i nowy odcinek!
Podcast ostatniej audycji etnobotanika w Radiofonii znajdziecie już na stronach tego Radia. Dzisiaj tj. 11 stycznia 2013 od 10.00 do 11.00 kolejne wejście etnobotaniczne w audycji Gochy Niecieckiej pt. W poszukiwaniu zaginionej arki i tym razem etnobotanika Słowacji (ale nie wyłącznie gór!) oraz prapremiera radiowa jednego z nagrań z płyty, która wyszła właśnie z tłoczni, a będzie dołączona do naszej z Anną Nacher książki pt. Vaggi Varri – w tundrze Samów. W książce znajdziecie sporo etnobotaniki Samów! Zapraszam!
Stare i nowe…
Weszliśmy w zimę i czas zawieszenia przed zmianami. Nie ma już starego, ale nie ma też nowego i stan ten wydaje się być bardziej fascynujący niż się to zwykle przyjmuje. W jesieni 2013 roku wejdziemy w okres celebracji 15-lecia Projektu Karpaty Magiczne! Z tej okazji będą podsumowania, refleksje i od stycznia zaczniemy udostępniać nasze wczesne płyty w sieci. Poza muzyką, Karpaty Magiczne mają doskonałą dokumentację w postaci książek: Ucho jaka – muzyczne podróże od Katmandu do Santa Fe (nakład dawno wyczerpany, ale być może uda się inkarnacja tej pracy), Zielnika podróżnego (wzbogacanego stale na stronie www.etnobotanicznie.pl), Rubieże kultury popularnej … oraz w kilku przewodnikach, tekstach, wywiadach i opracowaniach. O kilku z takich śladów przypomnimy w nadchodzącym roku.
W styczniu 2013 spodziewamy się naszej nowej książki Vaggi Varri – w tundrze Samów, którą wzbogaci płyta z terenowymi nagraniami z tundry, joikiem i rekonstrukcją brzmienia fadno, archaicznego klarnetu Samów. Książka symbolicznie otwiera nowy czas w jaki wchodziliśmy przez kilka lat za sprawą obcowania z górską tundrą za kręgiem polarnym i fascynującą kulturą Samów. Nowy czas zaczniemy od muzyki jaką zagramy pod nazwą: Noise to Silence w Szczecinie (Digitalia 25-27.01.2013) i wizyty w Berlinie. W drugiej połowie lutego zagramy w Krakowie z ekipą TUNDRA z Gdańska i to będzie początek prawdziwego (bo zgodnego z rytmami Natury) kolejnego roku.
Wszystkim… Tym co z nami i Tym co przeciw nam bardzo dziękujemy! Zapraszamy w nowy czas: NOISE to SILENCE!
IZVOR
6 grudnia, na scenie Magazynu Kultury w Kolanku No. 6, ul. Józefa 17 w Krakowie, od 20.00 zagramy koncert wraz z Michalem Smetanką ze Słowacji, muzykiem, pedagogiem i etnografem, doktorem etnomuzykologii, budowniczym tradycyjnych instrumentów pasterskich i badaczem źródłowych kultur Karpat. Nasza współpraca i przyjaźń trwa od tzw. niepamiętnych czasów, czyli niemal od samych początków Projektu Karpaty Magiczne. Koncert i muzyczny projekt, który nazwaliśmy Izvor stał się możliwy po kilku sezonach wspólnych warsztatów, nauki, rozmów, prób i wędrówek po Górach Lewockich. Do tego specjalnego, ożywczego źródła (izvor – we wszystkich językach karpackich) postaramy się zbliżyć z wielu stron, zgodnie z naszymi zainteresowaniami, temperamentami muzycznymi i zapatrywaniami na istotę i energię dźwięku. Działaniom muzycznym będą tym razem towarzyszyć wizualia by jarek tokarski a.k.a. wobix:
wobix – niedoszły magister filmoznawstwa, twórca filmów, animacji i szeroko pojętej sztuki multimedialnej. Jedna z jego praca znalazła się w Muzeum Narodowym. W swoich wizualizacjach używa remixów własnego materiału, ale też najlepszego found footage.
http://vimeo.com/wobix/videos/
A muzycznie sprawy mają się tak:
IZVOR ::
PO DWÓCH STRONACH ŹRÓDŁA ::
JEDNA STRONA: reliktowe instrumenty karpackie i ich etnobotaniczne aspekty, travnice: kobiece pieśni pracy (archaiczne pieśni Karpat)
DRUGA STRONA: komponowane w czasie realnym struktury alikwotowe, generowane na pograniczu zjawisk akustycznych i ich wzmocnień/przetworzeń.
Michal Smetanka – reliktowe, pasterskie instrumenty karpackie, śpiew, instrumenty perkusyjne
Anna Nacher – głos, gitary, mini harmonium, elektronika, przedpotopowy automat perkusyjny&what not
Marek Styczyński – reliktowe, pasterskie instrumenty karpackie, analogowe generatory i motophon, modyfikowane cymbały santoor
W programie spotkania i koncertu m.innymi travnice – kobiece pieśni pracy oraz inne archaiczne pieśni rusińskie wschodniej Słowacji, opracowane na podstawie najstarszych zapisów etnomuzykologicznych.
W dodatku świętujemy także 10 urodziny Stowarzyszenia Edukacji Nieformalnej KULTURATKA i z tej okazji podczas koncertu przewidujemy wspólnie z Kulturatką i Magazynem Kultury trochę miłych niespodzianek, w końcu to 6. grudnia i grzeczni zostają nagrodzeni! (a grzeczni byliśmy wszyscy).
W 2013 roku Karpaty Magiczne wejdą w 15 rok działalności i szykuje się kilka ciekawych inicjatyw i fundamentalnych zmian.
Ostatnie dni roku 2012 wokół Sylwestra spędzimy na rozmowach, spacerach, zajęciach etnobotanicznych i pracy z głosem w górskim ośrodku Sopatowiec. Nasze zajęcia odbędą się na zaproszenie Krakowskiego Warsztatu Jogi i cieszymy się na wszystkich starych i nowych znajomych w tym specjalnym miejscu.
magic carpathians project / karpaty magiczne 